Karnataka

Na mapach: 15°N 76°E/15,000000 76,000000

Karnataka w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Herb

Karnataka (hindi कर्नाटक, trb.: Karnataka, trl.: Karnāṭaka; kannada ಕರ್ನಾಟಕ; ang. Karnataka) – stan leżący na południu Indii, przed rokiem 1973 nosił nazwę Mysore po tym, jak powstał z wcześniej istniejącego na jego obszarze królestwa o tej samej nazwie w 1950 r.

Spis treści

Pochodzenie nazwy | edytuj kod

Źródłem nazwy Karnataka (podobnie jak obowiązującego w niej języka kannada) są prawdopodobnie drawidyjskie słowa ka (czarny) i natu (kraj). Wiąże się to z czernią ziemi na wyżynie Dekanu.

Nazwa ta początkowo obejmowała mówiący językiem kannada rejon południowo-zachodniego Dekanu. Czas brytyjskiej kolonizacji poszerzył nazwę, obejmując nią także leżącą na południu równinę między Wschodnimi Ghatami i Wybrzeżem Koromandelskim, a więc tereny obecnie wchodzące w skład stanu Tamilnadu. Utworzony w 1956 roku kannadajęzyczny stan Mysore, w 1973 roku odzyskał pierwotną nazwę Karnataka.

Geografia | edytuj kod

Karnataka sąsiaduje na zachodzie z Morzem Arabskim, z Goa na północnym zachodzie, z Maharashtrą na północy, z Andhra Pradesh na wschodzie, z Tamilnadu na wschodzie i południowym wschodzie i z Keralą na południowym zachodzie.

Karnatakę można podzielić na 3 części: równina wybrzeża (320 km długości, 48 do 64 km szerokości), Ghaty Zachodnie (osiągające wysokość do 1923 m) i płaskowyż Dekanu zajmujący największa część stanu. Z niego też biorą początek największe rzeki stanu: Kaveri, Kryszna i Tungabhadra.

Najwyższe wodospady w Karnatace - najwyższy w Indiach Kunchikal Falls na rzece Varahi, Meenmutty Falls, Meenmutty Falls, Barkana Falls na rzece Sita, Wodospad Dźog na Sharavathi, Soochipara Falls, Hebbe Falls. Te siedem wodospadów należy do dwudziestu najwyższych w Indiach.

Szczyty w Ghatach Zachodnich - Kemmangundi, Tadiandamol, Mullayanagiri, Baba Budangiri, Kudremukh, Pushpagiri, Kumara Parvatha.

Gospodarka | edytuj kod

Karnataka jest jednym z najbardziej uprzemysłowionych stanów indyjskich (przy czym należy zauważyć szybki rozwój takich gałęzi przemysłu jak teleinformatyka i biotechnologia, to tutaj wytwarza się 35% całego oprogramowania w Indiach, a sam stan jest nazywany Doliną Krzemową). 90% produkcji złota w Indiach pochodzi z Karnataki. Wydobywa się tu także mangan. Uprawia się kawę, produkuje jedwab oraz wyroby z drzewa sandałowego.

W 2016 stan podpisał list intencyjny o współpracy gospodarczej z Wielkopolską[2].

Podział administracyjny | edytuj kod

dżinijski posąg Bahubali

Stan Karnataka dzieli się na następujące okręgi:

Największe miasta Karnataki | edytuj kod

świątynia parsów w Bengaluru

W 2006 roku rząd Karnataki zdecydował o zmianie angielskich nazw 13 miast na nazwy w języku kannada. Rząd Indii nie wyraził na to jeszcze zgody[3]. Nowe nazwy podano w nawiasie. Dane z 2001 roku.

Demografia | edytuj kod

Zgodnie z danymi statystycznymi (z 2001), na 52 mln 850.562 ludności 26 mln 898.918 (50.89%) jest płci męskiej, a 25 mln 951.644 (49.11%) żeńskiej, na 1000 osób płci męskiej przypada 964 żeńskiej.

Na km² przypada 275.6 osób, 33.98% mieszka w miastach.

83% to wyznawcy hinduizmu, 11% islamu, 4% to chrześcijanie, 0.78% - dżiniści, 0.73% - buddyści

chłopiec w świątyni

Edukacja | edytuj kod

Wskaźnik alfabetyzacji: 66.6% - 76.1% dla mężczyzn i 56.9% dla kobiet (wyższy od przeciętnego dla Indii - 61.3% w 2001). W Karnatace znajduje się 16 wyższych uczelni. Najstarsza z nich to założony w 1916 roku Uniwersytet w Mysore. Trzy inne w stolicy Bengaluru - Bangalore University, University of Agricultural Sciences i Indian Institute of Science.

Godne uwagi w Karnatace | edytuj kod

świątynia Vittala w Hampi pałac Mysore nocą

Osobistości Karnataki | edytuj kod

Galeria zdjęć | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ 3. Size, Growth Rate and Distribution of Population, [w:] 2011 Census of India, Office of the Registrar General & Census Commissioner, India [dostęp 2019-08-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-31] .
  2. ↑ RAK, Biznes ze stanem Karnataka, w: Monitor Wielkopolski, 11(186)/2016, s.3, ISSN 1642-0918
  3. ↑ The Hindu: Centre mum on ‘Bengaluru’, 18 grudnia 2007.
  4. ↑ Michael Bright, 1001 Natural Wonders of the World by Barrons Educational Series Inc., published by Quinted Inc., 2005
Kontrola autorytatywna (stan w Indiach):
Na podstawie artykułu: "Karnataka" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy