Marsylia w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaMarsylia (fr. Marseille, wł. Marsiglia, oksytański Marselha lub Marsiho) – miasto w południowej Francji, nad Morzem Śródziemnym, drugie co do wielkości w kraju i trzeci zespół miejski. Położona jest w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Delta Rodanu, którego jest stolicą. Założona przez Greków z Fokai ok. roku 600 p.n.e. jako Μασσαλία (Massalia). W Marsylii działa polski konsulat honorowy.
Spis treści
- 1 Demografia
- 2 Geografia
- 3 Historia
- 4 Atrakcje turystyczne
- 5 Urodzeni w Marsylii
- 6 Miasta partnerskie
- 7 Zobacz też
- 8 Przypisy
- 9 Bibliografia
- 10 Linki zewnętrzne
Demografia | edytuj kod
Według danych na rok 2013 miasto zamieszkiwało 855 393 osób[2]. Gęstość zaludnienia wynosiła 3555 osób/km². Wśród 963 gmin regionu Marsylia plasuje się na pierwszym miejscu pod względem liczby ludności.
W wyniku imigracji głównie ludności arabskiej do Francji, która znacząco nasiliła się od lat 70. XX wieku zmieniła się znacząco demografia tego miasta. Niegdyś miasto zamieszkiwała ludność głównie wyznania chrześcijańskiego, a na początku XXI wieku szacuje się, że już co trzeci mieszkaniec Marsylii jest wyznawcą islamu[3][4]. Patrząc na trendy demograficzne w najbliższym czasie Marsylia stanie się miastem, w którym islam będzie religią dominującą, zapowiada się, że będzie to również pierwsze miasto zdominowane przez islam w Europie Zachodniej[5][6].
Geografia | edytuj kod
Marsylia jest drugim, po Paryżu największym miastem we Francji i trzecią, po Paryżu i Lyonie aglomeracją w kraju. Wśród gmin regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże Marsylia jest czwartą gminą pod względem powierzchni.
Od południa i zachodu miasto oblewają wody Morza Śródziemnego, a dokładniej Zatoki Lwiej w przypadku zachodniego wybrzeża miasta. Na wschód od miasta rozciągają się Calanque, środziemnomorskie fiordy, strome wcięcia w skałach wapiennych tworzące dolinki. W pobliżu znajduje się masyw Sainte-Baume, którego szczyt ma wysokość 1147 metrów, a także wybrzeże Riwiery Francuskiej. Od północy miasto otaczają niewielkie masywy górskie Garlaban i Étoile.
Marsylia jest dużym ośrodkiem przemysłowym i handlowym. Wraz z miastami Fos i Berre tworzy Okręg Przemysłowy Marsylii. Miasto jest jednym z głównych ośrodków przemysłu hutniczego we Francji. Rozwinięty jest również przemysł stoczniowy, lotniczy, rafineryjny, petrochemiczny, włókienniczy i spożywczy. Znaczną część gospodarki miasta stanowi turystyka.
Marsylia to ważny węzeł drogowy, kolejowy i lotniczy. Znajduje się tu międzynarodowy port lotniczy Aéroport de Marseille Provence. W Marsylii istnieją dwie linie metra. Marsylia jest również czwartym pod względem wielkości portem Europy.
Klimat | edytuj kod
Marsylia znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[7][8] typu śródziemnomorskiego[9], z łagodnymi zimami i ciepłymi, miejscami gorącymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi prawie 20 °C w dzień i 11 °C w nocy[10][11].
Historia | edytuj kod
Marsylia została założona ok. 600 p.n.e. przez Greków z Fokai i początkowo nosiła nazwę Massalia. Była pierwszym greckim polis w zachodniej Europie. W 49 p.n.e. została zdobyta przez Juliusza Cezara, a w 476 przez Wizygotów, następnie przez Burgundów i Ostrogotów. Od VI wieku należała do państwa Franków. Za panowania Karola Wielkiego stała się głównym średniowiecznym frankońskim portem handlowym. W 879 roku została podporządkowana królestwu Arelat, a w X wieku Prowansji. W średniowieczu miała status wolnego miasta. W 1481 roku została zajęta przez Francuzów. Podczas II wojny światowej została zbombardowana i znaczna jej część uległa zniszczeniu.
Atrakcje turystyczne | edytuj kod
- Kościół St. Victor (1365)
- Bazylika Notre-Dame z lat 1853–1864,
- Stara katedra La Major z XII wieku,
- Nowa katedra La Mayor z lat 1852–1896,
- Zamek d’If (1531),
- Muzeum Starej Marsylii (Maison Diamantée Musée du Vieux Marseille) z 1576,
- Fort św. Jana w starym porcie z XVII wieku,
- Ratusz XVII wieku,
- Blok mieszkalny Unité d'habitation (1952) autorstwa Le Corbusiera będący przykładem ikonicznego oraz wpływowego budynku modernistycznego XX wieku (jest na liście UNESCO od 2016)[13],
- Musée d’Histoire de Marseille (1983).
Ponadto na turystyczną atrakcyjność miasta wpływ ma również to, że hymn Francji nosi nazwę Marsylianka.
W maju 2009 Rada Unii Europejskiej wybrała Marsylię jako jedną (obok słowackich Koszyc) z Europejskich Stolic Kultury na 2013 rok[14].
Urodzeni w Marsylii | edytuj kod
- Antonin Artaud – francuski aktor, dramaturg i reżyser
- Djamel Bakar – piłkarz
- Darius Milhaud – francuski kompozytor
- Zinédine Zidane – piłkarz
- Samir Nasri – piłkarz
- Éric Cantona – piłkarz
- Soprano (raper) – raper
- Patrick Fiori - francuski piosenkarz
Miasta partnerskie | edytuj kod
- Wybrzeże Kości Słoniowej: Abidżan
- Belgia: Antwerpia
- Senegal: Dakar
- Polska: Gdańsk
- Włochy: Genua
- Wielka Brytania: Glasgow
- Izrael: Hajfa
- Niemcy: Hamburg
- Japonia: Kobe
- Dania: Kopenhaga
- Maroko: Marrakesz
- Ukraina: Odessa
- Grecja: Pireus
- Chiny: Szanghaj
Zobacz też | edytuj kod
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Le socialiste Benoît Payan élu maire de Marseille, www.lemonde.fr, 21 grudnia 2020 [dostęp 2021-01-11] .
- ↑ Insee – Chiffres clés: Commune de Marseille (13055), www.insee.fr [dostęp 2016-09-26] .
- ↑ „Research suggests that somewhere between 30 per cent and 40 per cent of the population is Muslim”, „Muslims make up almost one-third of Marseille’s population”, Muslims in Marseille, Open Society Foundations, 20 September 2011 by Vincent Geisser, a scholar of Islam and immigration at the French National Centre for Scientific Research and Françoise Lorcerie.
- ↑ A survey of high-school students carried out in 2000–2001 suggests that 30–40 per cent of young people have a Muslim background, F. Lorcerie, „Cités cosmopolites. Sur les identités sociales des lycéens marseillais” (Cosmopolitan estates. On the social identities of high-school students of Marseille), Report for FASILD, IREMAMCNRS, Aix-en-Provence, January 2005. Survey carried out with V. Geisser and L. Panafit.
- ↑ Marseille’s Melting Pot, National Geographic, marzec 2012, by Christopher Dickey.
- ↑ Heart And Soul – Marseille: France’s Muslim City, BBC, czerwiec 2012.
- ↑ Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.
- ↑ Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
- ↑ World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
- ↑ ServizioMeteorologico1.
- ↑ ServizioMeteorologico2.
- ↑ Info Climat France (fr.).
- ↑ https://www.franceculture.fr/architecture/le-corbusier-sexprime-sur-sa-cite-radieuse
- ↑ Future European Capitals of Culture. ec.europa.eu. [dostęp 2011-10-12].
Bibliografia | edytuj kod
Linki zewnętrzne | edytuj kod
- Marsylia.pl – pierwszy i jedyny w Polsce portal w pełni poświęcony Marsylii (pl)
- Marsylia w sieci (fr)
- Capitale culturelle européenne 2013 (fr)
- Marseille City of Culture (ang.)