Uczelnia została założona z inicjatywy kilkudziesięciu przedsiębiorców z okolic Nowego Jorku i Bostonu. Jej celem jest jednoczesne kształcenie studentów i prowadzenie badań podstawowych – jednak silnie zorientowanych na praktyczne potrzeby społeczne. Z punktu widzenia prawa jest spółką akcyjną, której akcje posiada obecnie kilkaset osób (głównie członkowie rodzin założycieli oraz niektórych absolwentów).
Politechnika składa się z pięciu szkół, oferujących około 200 różnych kierunków nauczania, oraz około 300 grup badawczych i laboratoriów, działających poza strukturą szkół i tworzonych lub likwidowanych w zależności od potrzeb. Unikatową cechą instytucji jest wysoki odsetek doktorantów i pracowników naukowych w stosunku do studentów. Wynosi on niemal 1:1:1.
Kandydaci zarówno na studia podstawowe, jak i doktoranckie są selekcjonowani na podstawie osiągnięć w szkole średniej, ogólnego życiorysu i rozmowy kwalifikacyjnej. Na studia licencjackie i magisterskie startuje rocznie około 10–15 tysięcy kandydatów, z których dostaje się około tysiąca. Mniej więcej połowa z nich aklimatyzuje się na uczelni i znajduje sobie miejsca w zespołach badawczych. Około 1/5 studentów i doktorantów wywodzi się spoza Stanów Zjednoczonych.
Kampus położony jest nad rzeką Charles, która oddziela Cambridge od Bostonu, na terenie ofiarowanym uczelni przez anonimowego darczyńcę. W 1916 powstał tu zespół klasycystycznych budynków, gdzie do dziś znajduje się budynek główny i Wydział Architektury. Historyczne budynki okalają z trzech stron główny dziedziniec, Killian Court. Z czwartej strony dziedziniec otwarty jest na rzekę[13]. Na terenie kampusu znajdują się, między innymi:
Ray and Maria Stata Center – siedziba Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory, czyli połączenia dawnych oddzielnych Laboratory for Computer Science i Artificial Intelligence Laboratory, poprzednio mieszczących się w pobliskim wieżowcu 545 Technology Square. Stata Center postawiono w miejscu, gdzie wcześniej znajdował się słynny „budynek numer 20” – tymczasowy barak postawiony na szybko w czasie II wojny światowej na potrzeby Radiation Laboratory. „Tymczasowy” budynek użytkowany był jednak przez 50 lat. Naukowcy mogli go dowolnie przerabiać na swoje potrzeby, zmieniając układ wnętrza. Uznawany jest za jeden z najbardziej „produktywnych” budynków na uczelni.
Kresge Auditorium z 1955, zaprojektowane przez Eero Saarinena
Baker House – akademik autorstwa Alvara Aalto
kaplica – zaprojektowana przez Eero Saarinena
Dreyfus Building – najwyższy budynek, autorstwa Ieoh Ming Pei
Simmons Hall – akademik autorstwa Stevena Holla, zbudowany w celu zapewnienia wszystkim studentom pierwszego roku miejsca na kampusie (mieści 350 pokojów oraz stołówkę, aulę i inne przestrzenie wspólne). Jest to dziesięciopiętrowy gmach oparty na modularnej siatce geometrycznej.
Główna oraz wschodnia część kampusu
Budynek Media Labu, multidyscyplinarnej części uczelni
Massachusetts Institute of Technology wprowadził innowacyjną strukturę nauczania i prowadzenia badań (skopiowaną później przez wiele innych uczelni, w tym Caltech). Jest uznawany za jedną z najbardziej prestiżowych uczelni technicznych w Stanach Zjednoczonych[14].
Badania prowadzone na politechnice zapoczątkowały wiele nowych gałęzi techniki; do najważniejszych można zaliczyć teleinformatykę, biotechnologię i nanotechnologię. Jako pierwsza uczelnia na świecie udostępnia w Internecie swoje materiały edukacyjne jako MIT Open Courseware[15]. Projekt zakłada, że w ciągu 10 lat opublikowane zostaną materiały z 2000 programów nauczania (z dziedzin zarówno technicznych, jak i humanistycznych).
↑ ab Encyklopedia PWN podaje polski odpowiednik „Instytut Technologiczny Massachusetts”[2], jednak w tym przypadku poprawne tłumaczenie słowa technology to „technika”[3], z czego wynika nazwa: Instytut Techniczny Massachusetts[4][5][6][7][8][9] (lub Instytut Techniki (w) Massachusetts[10][11]).