Niue

Na mapach: 19°03′00″S 169°55′00″W/-19,050000 -169,916667

Niue w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Niue (ang. wym. [ˈnjuːeɪ]) – terytorium stowarzyszone Nowej Zelandii, położone na wyspie koralowej na Oceanie Spokojnym w Polinezji. Nazwa pochodzi od dwóch słów: niu („palma kokosowa”) oraz e („oglądać, patrzeć”).

Położona jest ok. 2400 km na północny wschód od Nowej Zelandii, w trójkącie utworzonym przez Wyspy Cooka, Tonga oraz Samoa.

Terytorium ma powierzchnię 260 km² i zamieszkuje go 1626 osób (2017). Stolicą jest Alofi. Na wyspie wychodzi gazeta Niue Star.

Niue posiada domenę internetową .nu. W okresie od 23 czerwca do 13 października 2003 Niue było jedynym terytorium na świecie oferującym mieszkańcom oraz turystom darmowy dostęp do Internetu w technologii Wi-Fi na całym swoim obszarze[2].

Spis treści

Warunki naturalne | edytuj kod

Zdjęcie satelitarne Niue  Osobny artykuł: Geografia Niue.

Niue jest znacznych rozmiarów wyspą koralową (jest to tzw. atol wyniesiony, charakteryzujący się wysokimi brzegami i obniżeniem po dawnej lagunie wewnątrz wyspy). Jej powierzchnia jest nizinna, osiąga wysokość do 68 m n.p.m. (w pobliżu osady Mutalau). Położona jest w odległości 2400 km od Nowej Zelandii. Wybrzeże wyspy to zazwyczaj klif. Długość linii brzegowej wynosi 64 km. Wyspa jest otoczona przez rafę koralową. Na wyspie brak stałych rzek i wód powierzchniowych. Ok. 13% powierzchni wyspy porastają lasy tropikalne. Na Niue rosną palmy kokosowe. Na obszarze wyspy żyją liczne gatunki ptaków, owadów i ryb.

Klimat | edytuj kod

Na Niue występuje klimat zwrotnikowy wilgotny, równomiernie ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi 25 °C, a roczna suma opadów to w granicach 2000 - 2200 mm. Od grudnia do kwietnia nad wyspą wieją tajfuny, które przynoszą gwałtowne opady deszczu i powodują duże zniszczenia. Okresowo występują również susze.

Ustrój polityczny | edytuj kod

Niue jest autonomicznym terytorium stowarzyszonym z Nową Zelandią. Na jego terenie obowiązuje konstytucja z 19 października 1974 roku. Głową terytorium jest królowa Elżbieta II, a jej przedstawicielem na wyspie jest, nominowany przez generalnego gubernatora Nowej Zelandii, wysoki komisarz (ambasador Nowej Zelandii).

Władza ustawodawcza należy do 20-osobowego Zgromadzenia (Assembly), które wyłaniane jest w wyborach powszechnych co 3 lata. Władzę wykonawczą sprawuje 4-osobowy rząd z premierem na czele.

Za politykę zagraniczną i obronność odpowiada nowozelandzki rząd. Stali mieszkańcy wyspy są również pełnoprawnymi obywatelami Nowej Zelandii.

Historia | edytuj kod

Niue zostało zasiedlone przez Polinezyjczyków z Samoa około 900 roku. Według miejscowej legendy inna grupa przybyła z wysp Tonga około XVI w., co stało się powodem długotrwałych walk. Około 1700 roku grupa z Tonga podbiła całą wyspę i wprowadziła instytucję króla z jednoczesnym zachowaniem Rady Wodzów. Instytucja króla działała z w latach 1700-1774 i 1875-1917.

W 1774 roku wyspa została odkryta przez przedstawiciela Starego Świata Jamesa Cooka, co automatycznie uczyniło ją brytyjską kolonią. Cook nazwał nową kolonię Savage Island (pol. Dzika Wyspa). W połowie XIX w. działało na wyspie Londyńskie Towarzystwo Misyjne, które postawiło sobie za cel nawrócenie tubylców na chrześcijaństwo oraz rozpropagowanie europejskich zwyczajów i osiągnięć technicznych. W latach 60. XIX w. tubylcy często padali ofiarą łowców niewolników. W roku 1900 Niue została protektoratem brytyjskim, rok później administrację wyspy przejęła Nowa Zelandia w ramach protektoratu Wysp Cooka. W 1903 roku wyspa Niue stała się odrębnym terytorium. 19 października 1974 roku Niue uzyskała pełną autonomię od Nowej Zelandii i została państwem stowarzyszonym z tym krajem. Tego samego dnia uchwalono konstytucję.

W styczniu 2004 roku Niue przeżyło atak cyklonu Heta, określanego jako najsilniejszy w całej historii kraju. Wiatr wiejący z prędkością przekraczającą 300 km/h kompletnie zniszczył niemal wszystkie budynki i całą infrastrukturę. Wskutek kataklizmu zginęła też jedna osoba, a kilkadziesiąt zostało rannych[3]. Po tym zdarzeniu mieszkańcy Niue masowo zaczęli wyjeżdżać z wyspy.

Demografia | edytuj kod

Stolicą kraju jest Alofi, zamieszkane przez 581 osób (IX 2006)[4]. Na wyspie istnieje 12 innych miejscowości:

Gospodarka | edytuj kod

Produkt Narodowy Brutto – 7 393 $/osobę (2003)[5].

Struktura użytkowania ziemi:

  • grunty orne 61%
  • użytki zielone 4%
  • lasy 19%
  • inne (w tym nieużytki) 16%

Ze względu na niski poziom gospodarczy i brak perspektyw część mieszkańców emigruje w poszukiwaniu pracy, głównie do Nowej Zelandii. Pozostający trudnią się plantacyjną uprawą palmy kokosowej i bananów, które są towarem eksportowym. Na własne potrzeby uprawia się jams i taro. Niewiele hoduje się bydła, trzody chlewnej i drobiu. Powoli zaczyna rozwijać się turystyka.

Kontakty miejscowej ludności możliwe są dzięki obwodnicy biegnącej wzdłuż wybrzeża, natomiast transport zewnętrzny, towarowy i pasażerski, zapewnia linia lotnicza łącząca stolicę z Nową Zelandią.

Kontrahentami w wymianie gospodarczej z Niue są: Fidżi, Wyspy Cooka, Australia, Nowa Zelandia, Japonia i Stany Zjednoczone.

Religijność | edytuj kod

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center[6][7]:

 Zobacz więcej w artykule Świadkowie Jehowy w Nowej Zelandii, w sekcji Świadkowie Jehowy na Niue.
  • Katolicyzm: 9,9%
  • Brak religii: 3,3%
  • Inne religie: 0,3%.

Zobacz też | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ The World Factbook — Central Intelligence Agency, www.cia.gov [dostęp 2017-10-04]  (ang.).
  2. ↑ Light Reading Mobile - Broadband - World's First WiFi Nation - Telecom News Wire
  3. ↑ Serwis informatyczny branży turystycznej (pol.). [dostęp 18.05.2008].
  4. ↑ dane portalu CityPopulation.de
  5. ↑ CIA – The World Factbook (ang.). 2010-07-13. [dostęp 2011-01-15].
  6. ↑ Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-08-01].
  7. ↑ Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-08-01].

Źródła | edytuj kod

  • Praca zbiorowa Encyklopedia Geograficzna Świata t. I Australia, Oceania, Antarktyda, red. nacz prof. Adam Jelonek, AW Opres i PPWK, Kraków 1995, ​ISBN 83-85909-14-1​
  • Praca zbiorowa Encyklopedia „Świat w przekroju 1991”, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1991, ISSN 0137-6799

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (terytorium zależne):
Na podstawie artykułu: "Niue" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy