Pierre Simon de Laplace

Pierre Simon de Laplace w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Pierre Simon de Laplace (ur. 23 marca 1749 w Beaumont-en-Auge, zm. 5 marca 1827 w Paryżu) – francuski matematyk, astronom, geodeta i fizyk, jeden z twórców teorii prawdopodobieństwa, zwolennik subiektywnej interpretacji prawdopodobieństwa, na podstawie której dokonał m.in. obliczeń masy Saturna, które odbiegają od współcześnie uznanej wartości o mniej niż 1%.

W 1772 został profesorem Akademii Wojskowej, następnie w 1785 został członkiem Paryskiej Akademii Nauk, a w 1789 członkiem Royal Society[1]. W 1790 został dyrektorem Urzędu Miar i Wag. W 1799 przez krótki czas był Ministrem Spraw Wewnętrznych Francji.

Spis treści

Życiorys | edytuj kod

Wiele szczegółów z życia Laplace’a zostało bezpowrotnie utraconych z powodu pożaru, który wybuchł w jego rodzinnych posiadłościach w 1825 roku. Laplace urodził się w Beaumont-en-Auge w Normandii w 1749. Według Waltera Balla był synem drobnego rolnika, zaś swoją edukację zawdzięczał zainteresowaniu, które wywarł na bogatych sąsiadach. Bardzo mało wiadomo o jego młodości. Prawdopodobnie był asystentem nauczyciela w szkole w Beaumont[2], zaś uzyskując list polecający do Jeana d’Alemberta wyjechał do Paryża. Niemniej jednak Karl Pearson wskazywał na niedokładności w pracach Balla tyczących się historii matematyki.

Laplace kształcił się w Caen, które było największym ośrodkiem naukowym w Normandii. Tam też napisał swoją pierwszą pracę naukową, co najmniej dwa lata przed tym, jak w wieku 22 bądź 23 lat wyjechał do Paryża.

Jego rodzice (Pierre Laplace oraz Marie-Anne Sochon) pochodzili z dobrze sytuowanych rodzin. Rodzina Laplace’a zajmowała się rolnictwem co najmniej do roku 1750. Pierre Laplace starszy zajmował się też handlem cydrem, a także był syndykiem miasta Beaumont.

Laplace uczęszczał do szkoły przy zakonie benedyktynów. Jego ojciec chciał, by młody Pierre został wyświęcony na księdza rzymskokatolickiego, dlatego też wysłał szesnastoletniego syna na Uniwersytet w Caen, gdzie ten miał zgłębiać teologię. Na uniwersytecie Laplace spotkał dwóch zapalonych nauczycieli matematyki, Christophe’a Gadbleda oraz Pierre’a Le Canu, którzy obudzili w nim zainteresowanie królową nauk. Ostatecznie nigdy nie ukończył teologii, lecz wyjechał do Paryża z listem polecającym od Le Canu do Jeana d’Alemberta.

Według jego praprawnuka, d’Alembert przyjął go raczej chłodno. Żeby nie zajmować się Laplace’m, dał mu gruby podręcznik od matematyki z poleceniem, żeby wrócił jak już go przeczyta. Gdy Laplace wrócił kilka dni później, d’Alembert był jeszcze mniej przyjaźnie nastawiony. Nie ukrywał opinii, jakoby przeczytanie i zrozumienie tej książki przez Laplace’a w zaledwie kilka dni wydawało mu się niemożliwe. Jednakże po przepytaniu okazało się, że to, co wydawało się niemożliwe, było prawdą.

Według innej wersji Laplace rozwiązał w trakcie jednej nocy problem, zadany mu przez d’Alemberta; w trakcie kolejnej nocy zaś następny, czym wzbudził jego szacunek.

Gdy Laplace osiągnął finansową stabilność, zajął się badaniami. W trakcie następnych siedemnastu lat (1771-1787) opublikował większość swoich nowatorskich prac z zakresu astronomii.

Hołd | edytuj kod

Zobacz też | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ List of Fellows of the Royal Society 1660 – 2007 (ang.). The Royal Society. [dostęp 2018-03-28].
  2. ↑ W. Ball A Short Account of the History of Mathematics.
  3. ↑ The Names of the 72 Scientists Listed on the Borders of Each of the Four Sides of the Eiffel Tower (ang.). toureiffel.paris. [dostęp 2011-11-20].

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (osoba):
Na podstawie artykułu: "Pierre Simon de Laplace" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy