Protektorat Czech i Moraw - encyklopedia.biolog.pl

Na mapach: 50°N 14°E/50,083300 14,466700

Protektorat Czech i Moraw w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Protektorat Czech i Moraw (czes. Protektorát Čechy a Morava, niem. Protektorat Böhmen und Mähren) – autonomiczna jednostka administracyjna utworzona 16 marca 1939 przez niemiecką Rzeszę z okupowanych od 15 marca 1939 Czech, Moraw i Śląska Czeskiego, nieprzyłączonych w konsekwencji układu monachijskiego do III Rzeszy 30 września 1938 jako Kraj Sudetów (niem. Sudetenland). Większość społeczności międzynarodowej nigdy nie uznała istnienia tego tworu.

Protektorat wchodził w skład tzw. Wielkich Niemiec (Großdeutsches Reich), ale miał wewnętrzny samorząd, natomiast władze Niemiec pozostawiły sobie prawo zawieszania przepisów i zarządzeń władz czeskich. Autonomia była stopniowo ograniczana przez okupanta metodą faktów dokonanych – poprzez infiltrację gestapo, wzmożone represje, ucisk językowy i rabunek czeskiej gospodarki. Protektorat Czech i Moraw istniał formalnie do końca II wojny światowej. Prezydentem rządu kolaborującego z Niemcami był Emil Hácha, do 15 marca 1939 prezydent Czecho-Słowacji. Społecznym oparciem władz kolaboracyjnych była masowa organizacja Narodowe Zjednoczenie (deklaracje członkowskie podpisało ponad 98% pełnoletnich Czechów).

Spis treści

1 Władze
2 Formacje kolaboracyjne polityczne, paramilitarne i militarne
3 Waluta
4 Podział administracyjny
5 Miejscowości powyżej 20 tys. ludności (stan na 01.12.1930)
- 5.1 Czechy
- 5.2 Morawy
6 Ruch oporu
7 Zobacz też
8 Przypisy
9 Linki zewnętrzne

Władze | edytuj kod

Prezydent

Emil Hácha 15 marca 1939 – 4 maja 1945

Protektorzy

Johannes Blaskowitz 15 marca 1939 – 21 marca 1939
Konstantin von Neurath 21 marca 1939 – 20 sierpnia 1941, nominalnie do 20 sierpnia 1943
Reinhard Heydrich (zastępca) 29 września 1941 – 4 czerwca 1942
Kurt Daluege (zastępca) 5 czerwca 1942 – 20 sierpnia 1943
Wilhelm Frick 20 sierpnia 1943 – 4 maja 1945

Premierzy

Rudolf Beran 15 marca 1939 – 27 kwietnia 1939
Alois Eliáš 27 kwietnia 1939 – 29 września 1941
Jaroslav Krejčí 19 stycznia 1942 – 19 stycznia 1945
Richard Bienert 19 stycznia 1945 – 5 maja 1945

Ministrowie

sprawiedliwości: Jaroslav Krejčí 15 marca 1939 – 5 maja 1945
rolnictwa: Adolf Hrubý 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945
finansów: Josef Kalfus 15 marca 1939 – 5 maja 1945
gospodarki i pracy: Walter Berstch 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945
transportu i technologi: Jindrich Kamiencky 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945
spraw wewnętrznych: Richard Bienert 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945
szkolnictwa i oświaty: Jan Kapras 15 marca 1939 – 19 stycznia 1942, Emanuel Moravec 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945

Polityka zagraniczna i obronna pozostawały w gestii III Rzeszy

Formacje kolaboracyjne polityczne, paramilitarne i militarne | edytuj kod

Waluta | edytuj kod

Osobny artykuł: Korona Protektoratu Czech i Moraw.

Jednostkę walutową Protektoratu stanowiła korona Protektoratu Czech i Moraw (emitowano monety i banknoty z napisami w językach niemieckim i czeskim).

Podział administracyjny | edytuj kod

Reichsprotektorat Böhmen und Mähren (1939-1940) | edytuj kod

(Podział na kraje, powiaty (Oberlandratsbezirke)^[1] i przynależące do nich miasta)

Reichsprotektorat Böhmen und Mähren (1940-1942) | edytuj kod

Reichsprotektorat Böhmen und Mähren (1942-1945) | edytuj kod

Miejscowości powyżej 20 tys. ludności (stan na 01.12.1930) | edytuj kod

Czechy | edytuj kod

Praga (848 823)
Pilzno (114 704)
Czeskie Budziejowice (43 788)
Pardubice (28 846)
Kladno (20 751)

Morawy | edytuj kod

Brno (264 925)
Morawska Ostrawa (125 304)
Ołomuniec (66 440)
Prostejov (33 481)
Igława (31 028)
Przerów (22 280)
Śląska Ostrawa (22 242)
Zlin (21 582)^[2]

Ruch oporu | edytuj kod

Osobny artykuł: Czechosłowacki ruch oporu.

W Protektoracie działał czeski ruch oporu. Działania nie przybrały znaczącego zakresu zbrojnego, działalność konspiracyjną prowadziła KPCz i podziemie beneszowskie (głównie Centralny Komitet Krajowego Ruchu Oporu). Największym sukcesem był udany zamach na protektora Reinharda Heydricha w 1942 roku, przygotowany przez czechosłowacki rząd emigracyjny. Organizacje ruchu oporu:

Centrum Polityczne (PÚ)
Obrona Narodu (ON)
Komitet Petycyjny „Pozostaniemy wierni” (PVVZ)
Centralny Komitet Krajowego Ruchu Oporu (ÚVOD)

Zobacz też | edytuj kod

Przypisy | edytuj kod

Linki zewnętrzne | edytuj kod

Kontrola autorytatywna (państwo historyczne):

Na podstawie artykułu: "Protektorat Czech i Moraw" pochodzącego z Wikipedii
Oryginał Edytuj Historia i autorzy