Przydech w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwaniaPrzydech (aspiracja) – zjawisko fonetyczne polegające na energicznym rozwarciu wcześniej zwartych narządów mowy, co daje słaby dźwięk h towarzyszący artykulacji danej spółgłoski zwartej.
Może być cechą fonologiczną relewantną, np. w zulu i chińskim, w językach indyjskich (zarówno indoaryjskich, jak i drawidyjskich) i tajskich.
Dźwięczne spółgłoski przydechowe bʰ dʰ gʰ (określane ściślej jako dysząco dźwięczne) istniały w praindoeuropejskim, lecz zanikły w większości języków pochodnych, np. w polskim przeszły w b d g. Zostały zachowane w językach indoaryjskich i językach germańskich, np. w niemieckim.
W klasycznym języku greckim kontynuantami tych fonemów są bezdźwięczne pʰ tʰ kʰ, zapisywane literami φ, θ i χ. W nowogreckim spółgłoski te uległy jednak spirantyzacji.
W języku angielskim spółgłoski /p/, /t/ i /k/ wymawiane są z przydechem, jeżeli występują przed samogłoską akcentowaną. Jeżeli przed wyżej wymienionymi spółgłoskami występuje spółgłoska [s], przydech nie występuje[1], na przykład:
- [p]: pit [pʰɪt], ale spit [spɪt].
- [t]: top [tʰɒp], ale stop [stɒp].
- [k]: kit [kʰɪt], ale skit [skɪt].
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Bałutowa 1992 ↓, s. 114-115.
Bibliografia | edytuj kod
- Bronisława Bałutowa: Wymowa angielska dla wszystkich. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1992. ISBN 83-214-0446-4.
