Wielosiarczki w encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Przykładowy wielosiarczek: pentasiarczek disodu, Na2S5Wielosiarczki (nadsiarczki) – grupa związków chemicznych, soli kwasów wielosiarkowodorowych. Zawierają aniony o wzorze S2−n (n = 2–8), charakteryzujące się budową liniową: −SSn−2S−. Termin nadsiarczki często stosuje się tylko w odniesieniu do disiarczków, zawierających jon S2−2.
Spis treści
- 1 Wielosiarczki jako sole
- 2 Wielosiarczkowe związki kompleksowe
- 3 Polimery wielosiarczkowe
- 4 Polisiarczki w produktach wulkanizowanych
- 5 Podobne związki
- 6 Bibliografia
- 7 Przypisy
Wielosiarczki jako sole | edytuj kod
Wielosiarczki uzyskuje się przez rozpuszczenie siarki w roztworach siarczków amonu, metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, np.:
Na2S + S → Na
2S
2 Na
2S + 5S → Na
2S
6
Inną metodą otrzymywania wielosiarczków jest utlenianie siarczków:
4Na2S + O
2 + 2H
2O → 2Na
2S
2 + 4NaOH
Roztwory wielosiarczków mają barwę żółtą. Wielosiarczki ulegają łatwo rozkładowi z wydzieleniem siarkowodoru i siarki, szczególnie w warunkach zasadowych. Z roztworów kwaśnych można wyizolować nietrwałe wielosiarczki wodoru, np. H
2S
2, H
2S
3, H
2S
4.
Znane są także wielosiarczki, w których rolę kationu pełni związek organiczny, np. N-metyloimidazol[1].
Wielosiarczki wykorzystuje się do produkcji barwników oraz w garbarstwie. Wielosiarczek wapnia stosowany jest jako fungicyd pod nazwą ciecz kalifornijska (ang. lime sulfur).
Wielosiarczkowe związki kompleksowe | edytuj kod
Wielosiarczki są częstymi ligandami w chemii koordynacyjnej, np. (C
5H
5)
2TiS
5, [Ni(S
4)
2]2−
lub [Pt(S
5)
3]2−
. Kompleksy tego typu tworzą zarówno metale przejściowe[2], jak i metale grup głównych[3].
Polimery wielosiarczkowe | edytuj kod
Polimery wielosiarczkowe zbudowane są z łańcuchów zawierających naprzemiennie reszty węglowodorową i wielosiarczkową: –[(CH2)m-Sxn–, gdzie x oznacza liczbę atomów siarki w jednostce, a n – liczbę merów. Polimery takie można otrzymać przez kondensację dihalogenku alkilu z wielosiarczkiem nieorganicznym:
n Na
2S
5 + n ClCH
2CH
2Cl → [CH
2CH
2S
5]n + 2n NaCl
Polimery wielosiarczkowe są nierozpuszczalne w wodzie, olejach i wielu rozpuszczalnikach organicznych. Dzięki tej odporności stosowane są jako uszczelniacze nawierzchni, szyb pojazdów i samolotów.
Polisiarczki w produktach wulkanizowanych | edytuj kod
Wiele elastomerów zawiera mostki wielosiarczkowe wprowadzane w procesie wulkanizacji w celu usztywnienia i wzmocnienia materiału (gumy). W trakcie procesu łańcuchy siarkowe łączą ze sobą węgle allilowe (tzn. sąsiadujące z wiązaniem podwójnym C=C) sąsiadujących łańcuchów polimeru.
Podobne związki | edytuj kod
Inne pierwiastki 16 grupy układu okresowego również tworzą związki łańcuchowe. Tlen tworzy jony dwuatomowe np. (nadtlenki M
2O
2 i ponadtlenki MO
2), istnieją także jego trójatomowe jony ozonkowe, O−
3. Selen i tellur tworzą analogiczne do wielosiarczków wieloselenki i wielotellurki.
Bibliografia | edytuj kod
- Adam Bielański: Chemia ogólna i nieorganiczna. Warszawa: PWN, 1981, s. ?. ISBN 83-01-02626-X.
- Słownik chemiczny angielsko-polski i polsko-angielski pod red. D. Kryt i B. Semeniuka, WNT, Warszawa 1979
Przypisy | edytuj kod
- ↑ Dev, Somanath., Ramli, Emannuel., Rauchfuss, Thomas B., Wilson, Scott R.. Synthesis and structure of [M(N-methylimidazole)6S8 (M = Mn, Fe, Ni, Mg). Polysulfide salts prepared by the reaction N-methylimidazole + metal powder + sulfur. „Inorganic Chemistry”. 30 (11), s. 2514-2519, 1991. DOI: 10.1021/ic00011a011.
- ↑ Draganjac, Mark, Rauchfuss, Thomas B.. Transition Metal Polysulfides: Coordination Compounds with Purely Inorganic Chelate Ligands. „Angewandte Chemie International Edition in English”. 24 (9), s. 742-757, 1985. DOI: 10.1002/anie.198507421.
- ↑ Steudel, Ralf, Takeda, Nobuhiro, Tokitoh, Norihiro, Okazaki, Renji. Polysulfido Complexes of Main Group and Transition Metals. „Topics in Current Chemistry”. 231, s. 153-202, 2003. DOI: 10.1007/b13184.
